Milyonlarca kullanıcısı bulunan TikTok’un kaderi bu hafta belli olabilir. Yıllardır süren siyasi tartışmalar, davalar ve yasaklama tehditleri son bulmak üzere görünüyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Pazar günü yaptığı açıklamada önemli bir gelişmeyi duyurdu. Bessent, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Perşembe günü uzun zamandır müzakere edilen bir anlaşmayı “sonuçlandırmasının” beklendiğini söyledi. Bu anlaşma, TikTok’un ABD’de yeni mülkiyet koşulları altında faaliyet göstermeye devam etmesine izin verecek.
ABD ve Çin anlaştı: TikTok krizinde sona gelindi
Elbette Perşembe gününün bir anlaşma olmadan gelip geçmesi de mümkün. Süreç boyunca tarihler ve son teslim tarihleri esneklik gösterdi. Başkan Trump, TikTok ile ilgili değişiklikler için daha önce çok sayıda son tarih belirlemiş ve bu tarihleri birkaç kez ertelemişti. Hatta TikTok, planlanan bir yasaktan saatler önce Ocak ayında kısa süreliğine çevrimdışı olmuş, ancak ertesi gün geri dönmüştü. Uygulamanın ABD’deki tartışmalı geçmişi 2020’de, Washington’un uygulamanın Çinli sahipliği ve potansiyel veri açıkları hakkında endişelerini dile getirmesiyle başlamıştı.
Kongre, 2024 yılında TikTok’un Pekin merkezli ana şirketi ByteDance’i ABD operasyonlarını elden çıkarmaya (satmaya) veya tamamen yasaklanmaya zorlayan bir yasayı kabul etti. Video paylaşım sitesi o zamandan beri birden fazla başkanlık kararnamesi, mahkeme mücadelesi ve başarısız satın alma girişimiyle karşı karşıya kaldı. ABD Yüksek Mahkemesi de bu yılın başlarında elden çıkarma emrini onadı ve yasağın ifade özgürlüğünü ihlal edeceği yönündeki iddiaları reddetti. Bu karar, her iki tarafı da yeniden müzakere masasına oturttu. Trump, 25 Eylül’de yeni sahipliğin ABD merkezli olmasına ve çoğunluğu Amerikalı yatırımcılardan oluşmasına izin veren bir kararname imzaladı.
Anlaşmanın en önemli parçalarından biri TikTok’un algoritması. Beyaz Saray, Eylül ayında TikTok algoritmasının ABD’de işletileceğini ve Amerikalı teknoloji şirketi Oracle tarafından denetleneceğini doğruladı. Özel sermaye şirketi Silver Lake ve Dell Technologies’in kurucusu Michael Dell de yatırımcılar arasında yer alacak. Trump ayrıca News Corp kurucusu Rupert Murdoch ve oğlu Lachlan Murdoch’un da sahiplik grubunda olacağını söylemişti. Ancak CNN daha sonra yatırımcının bireysel olarak Murdoch’lar değil, onların medya şirketi Fox Corp olacağını bildirdi.
ABD’nin, TikTok’un asıl Çinli sahibi ByteDance’in Çin hükümeti tarafından bu önerileri Çin yanlısı ve ABD karşıtı yollarla kullanmaya zorlanabileceği yönündeki endişeleri nedeniyle tartışmalı bir konu haline geldi. Yeni TikTok anlaşmasına göre, algoritma ABD kullanıcı verileri üzerinde yeniden eğitilecek.
TikTok kullanıcıları için bu iddia edilen anlaşma, ABD’de kültürel bir temel haline gelen uygulamaya erişimi koruyabilir ve kapanma tehdidini ortadan kaldırabilir. Yeni düzenlemenin bir parçası olarak, TikTok’un ABD kullanıcı verileri yurt içinde saklanacak ve özel bir denetim kurulu tarafından yönetilecek. Bu durum, veri gizliliği konusunda endişeleri olan birçok Amerikalıyı yatıştırabilir. Trump ve Xi, Perşembe günü Kore’de tekrar bir araya gelecek, bu da bir TikTok anlaşmasının bu hafta sonuna kadar duyurulabileceği anlamına geliyor. Ancak anlaşmanın uygulanması ve mülkiyetin değişmesi muhtemelen aylar sürecek.
Yeni yapıya dair bazı endişeler de bulunuyor. Oracle’ın kurucu ortağı Larry Ellison’ın Trump’ın kişisel bir arkadaşı olması, bazı kullanıcıların algoritmanın sağ eğilimli siyasi içerikleri öne çıkarabileceği korkusunu taşımasına neden oluyor. NPR’da yakın zamanda yayınlanan bir haberde, analistlerin bunun olabileceğini ancak mevcut kitleyi yabancılaştırmaktan kaçınmaları gerekeceğini söyledikleri belirtildi. Peki siz bu yeni yapı hakkında ne düşünüyorsunuz? Veri güvenliği endişeleriniz bu anlaşmayla giderilmiş olur mu?
